Рефератты жазудың мақсаты бизнесте қолданылатын этиканың жалпы сипаттамаларын талдау, сондай-ақ олардың Ресейде қолданылуын бағалау болып табылады.
«Этика» сөзі (грек ethika, ethos – дәстүр, адамгершілік, мінез) әдетте екі мағынада қолданылады. Бір жағынан этика-Бұл мораль, адамгершілік, олардың пайда болуы, динамикасы, факторлары мен өзгерістерін зерттейтін білім саласы, ғылыми пән. Екінші жағынан, Этика деп адамның немесе ұйымның мінез-құлқының қандай да бір саласындағы адамгершілік қағидалар жиынтығы түсініледі. Білімнің ерекше саласын белгілеу ретінде бұл термин алғаш рет Аристотельді қолданған. «Этос» түсінігімен келісілген ережелер мен тұрмыстық мінез-құлықтың үлгілерін, адамдардың қандай да бір қоғамдастығының (сословия, кәсіби топ, әлеуметтік қабат, ұрпақ және т.б.) әдет-ғұрпын, өмір сүру стилін, сондай-ақ онда қабылданған құндылықтар иерархиясының бағытын білдіреді.
Этиканың өмірлік практикамен тікелей байланысы адамның кәсіби қызметіне қойылатын моральдық талаптар жүйесін білдіретін кәсіби этика деп аталатын салада жақсы байқалады. Кәсіби этиканың бір түрі-іскерлік қатынастар этикасы. Ол жалпы еңбек моралының негізінде салыстырмалы кеш пайда болды. Өз кезегінде іскерлік қатынастар әдепінде бизнес (кәсіпкерлік) этикасы негізгі орынды алады. Оған менеджмент этикасы (Басқару этикасы), іскерлік қарым-қатынас этикасы, мінез-құлық этикасы және т. б. кіреді.
Мақсаты кәсіпкердің, еңбек ұжымының, жалпы қоғамның әлеуметтік мәселелерін шешу және пайда табу үшін өз ісін қалыптастыру және дамыту болып табылатын өз тәуекеліне және өз жауапкершілігіне қарыз қаражаты есебінен жүзеге асырылатын Бизнес-бастамашылық шаруашылық қызмет.
Бизнес этикасы-осы сөздің адалдығына, ашықтығына, сенімділігіне, қолданыстағы заңнамаға, белгіленген ережелер мен дәстүрлерге сәйкес нарықта тиімді қызмет ету қабілетіне негізделген іскерлік этика.
Жалпыадамзаттық этикалық принциптер мен бизнес этикасының арақатынасына екі негізгі көзқарас бар:
1) әдеттегі мораль ережесі бизнеске жатпайды немесе аз дәрежеде жатқызылады. Бұл көзқарас этикалық деп аталатын тұжырымдамаға сәйкес келеді
әрбір референттік үшін оған сәйкес релятивизм
топтар (яғни өз пікірі туралы
мінез-құлқына осы субъект бағдарланады) өзінің мінез-құлқына тән
ерекше этикалық нормалар;
2) Бизнес этикасы жалпыға ортақ әмбебап этикалық нормаларға негізделген (адал болу, зиян келтірмеу, сөз және т.б. ұстау), олар Бизнестің қоғамдағы ерекше әлеуметтік рөлін ескере отырып нақтыланады.
Теориялық тұрғыдан дұрыс-екінші көзқарас.
Қазіргі уақытта әлемдік бизнесте қабылданған нормалар мен ережелер жүйесі дайын түрде пайда болған жоқ. Ол ұзақ тарихи кезең бойы, өркениеттің дамуына қарай, адамдардың белгілі бір салт-дәстүрлер мен әдет-ғұрыптарға әдейі жол бермеу негізінде қалыптасты. Кәсіби этиканың бастапқы негіздері көне өркениеттердің гүлдену кезеңінде қаланды. Сол жерден өз бастауын алады, мысалы, Гиппократтың кәсіби анты, сауда ережелері мен нормалары, соның ішінде — (отандық бизнестегі жағдай үшін ерекше маңызды) шарттарды сақтаудың маңыздылығы туралы түсінік. Алайда, адамның рухани дүниесінде адамның өндірістік еңбекке күштеп мәжбүрлеуіне негізделген антикалық және орта ғасырлық мәдениеттері еңбек пен меншік, байлық арасындағы байланыс туралы түсінік болған жоқ. Сонымен қатар, олар адам өмірінің жекелеген, тіпті қарама-қарсы элементтері ретінде ойлады.
Бизнес этикасы мәселелері кәсіпкерлік сияқты бұрынғы тарихқа ие. Алайда, нарық қатты өзгерген кезде олар біздің заманымызда аса өткір болды, қатал бәсекелестік болды. Қазіргі таңда бүкіл әлемде іскерлік қарым-қатынастар этикасы мәселелері кеңінен зерттеледі, ғылыми пікірталастар мен форумдардың пәні болып табылады, еңбек нарығы үшін кадрлар даярлауды қамтамасыз ететін көптеген жоғары және орта оқу орындарында зерттеледі.
ЭКОНОМИКАЛЫҚ ЭТИКА
Ресейде соңғы уақытта Бизнес этикасы мәселелері алдыңғы орынға шықты. Бұл мәселе бойынша оқу курстары жоғары оқу орындарының, басқа да оқу орындарының оқу жоспарларының құрамдас бөлігі болып табылады, өйткені өркениетті нарыққа біздің Отанымызға Елеулі этикалық негізсіз, ең алдымен кәсіпкерлікте кірмейтіні айқын болды.
Г. Форд бақыт пен әл-ауқат тек адал жұмыспен ғана жетеді деп санайды. Фордовтық экономикалық этиканың мәні — өндірілген өнім тек қана іске асырылған «іскерлік теория» емес, «үлкен нәрсе» — бұл теория, оның мақсаты әлемнен қуаныш көзін құру. Күш пен машина, ақша мен мүлік тек қана пайдалы, өйткені олар өмірлік еркіндікке ықпал етеді.
Фордтің этикалық-экономикалық қондырғылары қазіргі уақытта да практикалық мәнге ие.
Экономикалық этика-бұл кәсіпкердің мінез-құлқы нормаларының жиынтығы, мәдени қоғам оның жұмыс стиліне, бизнеске қатысушылар арасындағы қарым-қатынас сипатына, олардың әлеуметтік келбетіне қойылатын талаптар. Бұл-бизнесменнің іс жүзіндегі қажеттіліктеріне бейімделген этикалық ұғымдар туралы, жұмыс стиліне және іскерлік адамның бейнесіне қойылатын моральдық талаптар туралы мәліметтер.
Бұл-серіктестермен келіссөздер жүргізу этикасы, құжаттаманы жасау этикасы, бәсекелестіктің этикалық әдістерін пайдалану.
Экономикалық этика нақты елдің қалыптасқан тарихи жағдайлары мен дәстүрлерінің ықпалымен қалыптасатын іскерлік этикетті қамтиды.
Іскерлік этикет-бұл жұмыс стилін, фирмалар арасындағы қарым-қатынас мәнерін, бизнесмен имиджін және т.б. регламенттейтін нормалар. Оның қалыптасуы-күрделі және ұзақ процесс. Оның қалыптасу шарттары: саяси және экономикалық еркіндік, күшті атқарушы билік, заңнаманың тұрақтылығы, насихаттау, құқық болып табылады.
1924 жылы АҚШ Сауда палатасы жанындағы Бизнес этикасы комитеті тұңғыш рет ұлттық этикалық кодекс әзірледі
«Бизнесті жүргізу принциптері». Онда Бизнестің негізінде әділ өзара қарым-қатынастардан, тиімді қызмет көрсету мен өзара тиімділіктен туындайтын сенім жатыр. Бұл жерде, алайда, өткен ғасырдың «примитивтік этиканың» көзқарасы әлі де басым, соған сәйкес моральдық Ақтау мәміле бойынша серіктестер олардың алмасуын баламалы деп таныған кез келген бизнеске ие болады.
Ф. Рузвельттің «Жаңа курс» 1929-1931 жж.дағдарысы келесі өзгерісті сәт болды. 50-ші жылға қарай АҚШ-та бірқатар әлеуметтік-философиялық доктриналар қалыптасты, оларға «адам қарым-қатынасының теориясы»деген жалпы атау беруге болады. «Адами қатынастар «тұжырымдамасы нақты кәсіби мораль кодекстерінің (басқару этикасы, Бизнес этикасы, іскерлік қарым-қатынас этикасы және т. б.) кешенінде өзінің нақтылығын алды.)
Кәсіпкердің Этикалық кодексінің негізгі қағидалары:
— ол өзі үшін ғана емес, өзгелер үшін де, жалпы қоғам үшін де өз еңбегінің пайдалылығына сенімді;
— оны қоршаған адамдар келеді және біледі
жұмыс;
— бизнеске сенеді, оны тартымды Шығармашылық ретінде бағалайды;
— бәсекелестік қажеттілігін мойындайды, бірақ ынтымақтастық қажеттігін де түсінеді;
— кез келген меншікті, қоғамдық қозғалыстарды құрметтейді;
— кәсіпқойлықты, құзыреттілікті және заңдарды құрметтейді;
— білім, ғылым мен техниканы бағалайды.
Іскерлік адам этикасының осы негізгі принциптері оның кәсіби қызметінің түрлі салаларына қатысты нақтылануы мүмкін.
Ресейде Бизнестің этикалық нормаларының дамуы өз ерекшелігіне ие, бұл біздің мемлекетіміз өткен тарихи жолдың ерекшелігімен түсіндіріледі.
Еуропалық өркениеттің тарихын қарастыра отырып, П. Я. Чаадаев «жалпы салттардан басқа, осы халықтардың әрқайсысы өзінің ерекше қасиеттеріне ие, бірақ осының барлығы тарих пен дәстүрлерде тең болады және осы халықтардың мұрагерлік жағдайын құрайды»деп атап өтті. Ресейдің ерекшелігі басқа елдер үшін дәстүрлердің қарқынды алмасуын жеңілдететін жалпы даму жолы, ол жиі жалғыз өтті.
Ресей экономикалық мінез – құлықтың Ресей нормаларының негіздері мәскеу патшалығының қалыптасу кезеңінде (XV-XVI ғғ. басы), орыс князьдері кәсіпкерліктің рөлін нақты түсінген кезде қалыптасады-
мемлекеттің дамуы үшін
Мәскеуді белгілі бір дәрежеде жоғарылатуға жұмысшы халықты тарту саясаты ықпал етті: барлық ниет білдірушілерге Мәскеудің жағалауларында қоныстануға рұқсат берілді, шеберханалар кез келген салық төлеуден ұзаққа босатылды. Қолөнердің дамуы мәскеу патшалығының экономикалық күшеюінің негізі, ішкі және сыртқы сауданы кеңейтуге, көпес кәсіпкерлердің жаңа қабатының пайда болуына алғышарттар болды. Бұл ретте билікті күшті орталықтандыру және батыстан шеттетуді күшейту мәскеулердің, соның ішінде Мәскеу көпестерінің мінез-құлқында, шетелдіктерге күдіктіліктің қалыптасуына ықпал етті; «бүкіл әлеммен» әрекет ету әдеті, алдауға бөтендермен сауда қарым-қатынасын құруға бейімділігі, Заңның «әрпіне» деген құрметтің әлсіздігі»