Архив рубрики: Биология

Өсімдіктің өсу процесі

Өсімдіктің өсу процесі сыртқы орта жағдайлары мен өсудің ішкі жағдайларының қатынасынан тұрады. Жасыл өсімдік денесінде зат алмасуы, фотосинтез және тыныс алу нәтижесінде тек қана бірнеше түрлі қоректік қосылыстар түзіліп қана қоймай, сонымен қатар бірнешелеген физиологиялық белсенді (витаминдер, ферменттер, гормондар) қосылыстар түзіледі. Физиологиялық белсенді қосылыстар өсімдік тіршілігі үшін маңызды қызмет атқарып, аз мөлшерде пайдаланылады. Өсімдік денесіндегі… Читать далее »

Өсімдіктердің өсуі кезіндегі синтетикалық процестер

Өсімдіктердің өсу зоналарында қарқынды түрде синтетикалық процестер өтеді. Бұл жерлерге (өсу зоналары) жапырақта түзілген және сабақтардағы органикалық және минералдық қосылыстар ағып келіп, тыныс алу қарқындылығының артуында күрделі айналысқа үшырайды. Тыныс алудың аэробты фазасында клетка қабық және протоплазма құрамына енетін алғашқы қосылыстар түзіледі және күрделі қосылыстар синтездеу үшін қажетті жылылық қоры жиналады. Міне, осыған байланысты өсімдік… Читать далее »

Өсімдіктердің өсу физиологиясы

Өсу жөнінде жалпы түсінік. Өсу — өсімдік организміндегі тіршілік процесінің айқын бір бейнесі болып саналады. Өсу — өсімдіктегі барлық зат алмасу процесімен тығыз байланысты, жинақгаушы, нәтижелуші қызмет атқарады. Өсудің көптеген белгілері бар:1. Өсімдіктің, яки жеке мүшелерінің ұлғаюы (көлемінің не болмаса бойының). 2. Мүшелердің санының көбеюі, артуы. 3. Клетка санының көбеюі, артуы. 4. Клетка көлемінің ұлғаюы. 5.… Читать далее »

Органикалық заттардың жылжуы

Органикалық заттардың жылжуы, қор ретінде жиналуы. Ұрықта қор ретінде жиналған заттар жаңа пайда болатын мүшелерге жылжуы үшін олардың суда ерігіш заттарға айналуының үлкен маңызының барлығын біз қарастырдық. Органикалық заттардың алғашқы синтезделуі өсімдік жапырақтарында жүреді. Бұл заттар өз орнында қалмай пайда болған жапырақ клеткаларынан өсімдіктің басқа мүшелеріне жылжиды. Оны мына тәжірибеден байқауға болады. Кешке жапырақ жартысын кесіп алып өлшеп,… Читать далее »

Өсімдік тұқымының өнуіндегі синтетикалық процестер

Тұқымның өнуі кезінде ондағы қор заттарының айналысы күрделі заттардың, мысалы: күрделі көмірсулар — қарапайым қантқа, майлар — май қышқылы мен глицеринге, белоктар — амин қышқылы мен аммиакқа гидролизденуімен аяқталмайды. Бұл заттардың бәрі қарапайым заттарға айналуынан кейін күрделі синтездік процеске ұшырайды. Бұлай болу себебі — түқымның өнуі тек қор заттарының кемуі, жүмсалуы ғана емес, сонымен қатар… Читать далее »

Тұқымның өнуіндегі көмірсу

Тұқымның өнуіндегі көмірсу және май қор заттарының гидролиттік ыдырауы. Осы ыдырауға қатысатын ферменттер. Біз танысқан құрғақ тұқымдардағы қор заттардың құрғақтығын сақтасақ, олар сол қалпын бірнеше жылдар бойы сақтайды. Ал егерде ондай тұқымдарды аздап ылғалдасақ, яғни ылғалдылығын арттыратын болсақ, онда сол қор заттары күрделі биохимиялық айналысқа түсіп, түқым ұрығының өнуі мен өсуі және дамуына мүмкіншілік туғызады. Бұл… Читать далее »

Қор және конституциондық заттар

Зат алмасу тіршіліктің негізгі көрсеткішінің бірі. Тірі дене сыртқы ортадан үздіксіз зат қабылдап, ол қабылдаған затын өзінің денесін құратын затына айналдырады /ассимиляция/, сонымен қатар ол заттарды ыдыратады /диссимиляция/. Тірі организмде бұл екі процесс бір мезгілде /бір уақытта/ өтіп, организмнің сыртқы ортасымен қатынас жасайды. Организм мен сыртқы орта жағдайлары біртұтас, себебі организм сыртқы орта жағдайларынсыз тіршілік ете… Читать далее »

Калийлі тыңайтқыштар

Өсімдіктердің көпшілігі калийді басқа элементтерге қарағанда хлорлы калий (КС1) түрінде де сіңіреді. Оны барлық, топырақтарда өсірілетін өсімдіктерге қолдануға болады. Калийге сезімтал өсімдіктер үшін қолайлы тыңайтқыш — калий сульфаты (К2SO4) Калий магнезия К,SO4* МgSO4* 6Н20 қүрамында калий және магний қүмы аз, қүмдауыт топырақтар үшін тиімді болып есептеледі. Калийлі тыңайтқыштардың физиологиялық қышқылдығы оларды көп жыл қатарынан қолданғанда байқалады.… Читать далее »

Фосфорлы тыңайтқыштар

Фосфорлы тыңайтқыштар. Бір гектар жерге егілген дақыл бір вегетациялық кезеңде 60 кг Р205 игереді. Оның көп мөлшері топыраққа қайтпайды. Сондықтан топыраққа белгілі мөлшерде фосфорлы тыңайтқыш қолданылуы қажет. Фосфорлы тыңайтқыштың қажеттілігі өсімдіктер азотпен жақсы қамтамасыз етілгенде арта түседі. Фосфорлы тыңайтқыштардың төмендегідей түрлері өндіріледі. Суда еритін жай суперфосфат — Са(Р204) 2 және екі еселенген суперфосфат Са(Р204)2 * Н20… Читать далее »