Category: Экология

Экология — организмдердің қоршаған ортамен қарым-қатынастарын, ұйымдасу деңгейлері әр түрлі экожүйелердің қалыптасуы және даму заңдылықтарын зерттейтін ғылым. Ол қоршаған орта факторларынның организмге әсерін, түрдің тіршілік етуі мен механизмдерін, экологиялық жүйенің қызмет атқаруы мен олардың биологиялық өнімділігін зерттеумен айналысады. Эко­логия биологиялық зерттеудің түрлі әдістерін пайдаланады: тәжірибелік жұмыстар, далалық бақылаулар және түрлі экожүйелерде өтетін процестерді математикалық моделдеу. […]

Экономикалық әрекет барысында экстерналийлер — сыртқы әсерлер деп аталатын адамдардың, нысандар мен факторлардың өндірістік әрекеттерінің әр алуан сыртқы әсерлерінің табиғатқа тұрақты ықпалы жүреді. Олар оң және теріс болуы мүмкін. Мысалы, балшықтытасты топырағы бар шөлді жер учаскесін иеленген жеке фирма оны құнарландырғысы келді. Оған қаратопырақ түсірілді, су жүргізілді, ағаштар мен бұталар отырғызылып, шөп егілді. Бұл — оң […]

Заңға сәйкес экологиялық қауіпсіздікті қамтамасыз ету ұлттық қауіпсіздіктің негізгі алты бағытының бірі болып табылады. Бұл саладағы негізгі құжат Қазақстан Республикасының 2004-2015 жылдарға арналған экологиялық қауіпсіздік тұжырымдамасы болып табылады. Соңғы жылдар бойы оны іске асыру елдегі экологиялық жағдайды жақсартуға мүмкіндік берді. Теңқұқықтық принципіне негізделген атом энергетикасы жөніндегі халықаралық агенттіктің (АЭЖХА) қамқорлығымен ядролық отын банкін құру әрбір […]

Экологиялық апат аймақтары. Қазақстанның үлкен бөлігі құрғақ аймақта орналасқан және оның шамамен 60% аумағы әртүрлі деңгейде шөлдену үдерістеріне ұшыраған. Алдын ала есептеу бойынша, жайылымды жерлердің құлдырауынан, егістіктер эрозиясынан, екінші қайтара тұздану мен басқа себептерден болған шығындар 300 миллиард теңгені құрайды. Табиғи экологиялық жүйелердің бұзылуы, өсімдіктер мен жануарлар әлемінің құлдырауы болған және жағымсыз экологиялық жағдайдың салдарынан […]

Әлемдік мұхит Жердің барлық теңіздері мен мұхиттарының жиынтығы бола отырып, планета тіршілігіне үлкен әсер етеді. Мұхит суларының орасан көлемі планета климатын құрайды, атмосфералық жауын-шашындардың көзі болып табылады. Одан оттегінің жартысынан көбі түседі және ол атмосферадағы көмірқышқылды реттейді, өйткені оның артығын сіңіруге қабілетті. Әлемдік мұхит түбінде минералдық және табиғи заттардың орасан көлемінің жиналуы мен түрленуі орын […]

Табиғи ортаның жаһандық өзгерістерінің маңызды экологиялық салдарларына жататындар: Жер атмосферасында булы газдардың ұлғаюы есебінен болып жататын климаттың өзгеруі. Азонды бұзатын заттар (АБЗ) шығындыларының есебінен Жердің азон қабатының бұзылуы. Ормандардың жойылуы мен құлдырауы, топырақ эрозиясы, су қоймаларының ластануы, өсімдіктер мен жануарлар түрлерін дайындау есебінен биотүрліліктің жоғалуы. Жердің топырақты-өсімдікті қабатының бұзылуы есебінен жерлердің шөлге айналуы және азып-тозуы. […]