Category: Политология

Құқық қорғау органдарының ұйымдастыру және қызметі негіздері. Мемлекет пен оның органдарының қызметі мемлекеттік және қоғамдық өмірдің көптеген салаларын қамтиды. Заңдық режімді қамтамасыз ету мақсатында мемлекетте құқық қоғау органдары құрылған. Құқық қорғау қызметі дегеніміз – қоғам мен азаматтың құқықтары мен бостандықтарын қорғауға, мемлекетте заңдылық пен құқықтық тәртіпті қамтамасыз етуге бағытталған арнайы өкілетті органдардың қызметі. Бұл қызмет […]

Мемлекеттік билік – арнайы мәжбүрлеу аппаратына сүйенетін қоғамды билеу тәсілі. Мемлекеттік билік: жария билік болып табылады, яғни қоғам өмірімен ресми түрде айналысады; тәуелсіз билік, яғни мемлекеттің өзінде де, шетінде де мемлекеттік жұмыстардың саласында тәуелсіз және дербес; тұрақты негізгі арнайы аппаратпен жүзеге асады (мемлекеттік аппарат); өз мемлекетінің жерінде мәжбүрлеуге монополиялық құқығы бар; бюджеттің құрылуына мемлекет қазынасына […]

Құқықтық мемлекет. Мақсаты, тәсілі және нәтижесі. Қазіргі заманда көптеген демократиялық мемлекеттер құқықтық мемлекет болуға ұмтылуда. Құқықтық мемлекет дегеніміз – жеке тұлғаның және бүкіл қоғамның құқықтарын қорғауды басты мақсат етіп қойған мемлекет. Бұл жерде адам, оның өмірі, құқығы және еркіндігі басты құндылық болып саналады. «мақсат-тәсіл-нәтиже» будасында басты рөлді «тәсіл» ойнайды. Олай дейтін себебіміз, «тәсіл» ұғымы – […]

Саяси билікті іске асырушылар тобын қазіргі саясаттануда саяси элита (франц. еlite – ең жақсысы, таңдаулысы) деп атайды. Расында, қоғам мүшелері күнделікті жағдайда жаппай саясатқа араласып, саяси үдерісті жүргізуге қатынаса бермейді. Олардың қатынасуы, көбінесе сайлау науқанымен шектеліп, сайлау өткен соң өз сабасына түсіп, тынышталады. Шындығына келгенде, қоғамдағы саяси билік саяси элитаның қолында болады. Саясатты жүргізе біліп, […]

Саясаттың басты элементін оның субъектілері, яғни, ең алдымен, жеке адамдарды құрайды. Сондықтан біз саясаттың, жалпы қандай да болмасын саяси іс-қимылдың адами өлшемін баса көрсетуге тырысамыз. Расында, оның басқа да субъектілерінің бәрі де (әлеуметтік топтар, қабаттар, таптар, саяси институттар, партиялар және т.б.) саяси мүдделері, мақсаттары, құндылықтары, идеялары және т.б. арқылы біріккен жекелеген адамдардан тұратыны анық. Түптің […]

Саяси мәдениет. Саяси жүйенің саяси санамен байланысты субъективтік жағын білдіру үшін «саяси мәдениет» ұғымы қолданылады. Бұл ұғымды алғаш неміс ағартушысы, философ И.Гердер (1744-1803) қолданысқа енгізген. Саяси ғылымға оны нақтылы мазмұнда кірістірген америкалық саясаттанушы – Г.Алмонд. Саясат субъектілері өз әлеуметтік мүдделерін іске асыруға әрекет жасағанда, олардың іс-қимылдары ой-сана сүзгісінен өткізілген саясат әлемі турасындағы белгілі бір түсініктерге […]

Саяси басқару өнерінің принциптері. «Саясат сөзі көне грек тілінен («politike») аударғанда мемлекетті басқару өнері дегенді білдіреді екен, яғни бұл сөздің этимологиясының өзі «саясат» ұғымының мағынасын тамаша білдіріп тұр деп мойындауға тиіспіз. Расында, мемлекет өміріндегі саяси мәселелердің дұрыс шешілуі дұрыс саяси шешімдердің қабылдануына, яғни саяси басқару өнеріне тікелей тәуелді. Саяси басқару өнерінің мазмұнына мынадай ұстанымдарды жатқызуға […]

Азаматтық қоғам мен оның институттарының дамуы Қазақстанның саяси түрленуінің маңызды көрсеткіштерінің бірі болып табылады. Қазіргі күні Қазақстанда 12 саяси партия, 5820 үкіметтік емес үйым (ҮЕҰ), 3340 қоғамдық қор, заңды тұлғалардың 1072 қауымдастығы, 471 ұлттық-мәдени бірлестік, 40-тан аса конфессияларды білдіретін 3340 діни бірлестік тіркеліп, жұмыс істейді. Азаматтық қоғамның даму үдерісі БАҚ қызметінің құқықтық кеңістігінің ырықтандырылуына, олардың […]