Жүкті көтеру механизмі арқанды шығырдан, полиспастан және жүк ұстағыш органнан (ілгек, қараңғылық траверстер, грейфер және т.б.) тұрады. Шығырдың құрамында цилиндрлік тісті редуктордың кіріс білігімен байланысты жалғастырушы муфтасы арқылы жетекті электрқозғалтқышы бар. Соңғысы көтергіш полиспаст арқанының бір немесе екі тармағын орайтын барабанды айналдырады. Тежегіш шкив редуктордың кіріс білігіне орнатылған. Жүкті көтеру механизмдерінде бір немесе қосарланған арқанды полиспаст пайдаланылды .
Арқандардың ұзындығы мен арқанды барабандардың өлшемдері Жүк қармаушы органның (ілгек, грейфер және т.б.) мүмкіндігінше төмен жағдайы кезінде барабанда арқандардың әрбір шеттерінің кемінде 1,5 орамы (барабанда бекіту үшін пайдаланылатын арқан учаскесін есепке алмағанда) қалатындай етіп таңдап алынады. Егер шығыр Кранның көпіріне құрастырылса, көтеру механизмінің құрамына жүк арқанының бұру блоктарының жүйесі кіреді [3].
Қозғалыс механизмдері екі түрді жасайды: арбашаның жүріс дөңгелектеріне және арқанды жетектермен. Бірінші түрдің механизмінде муфтасы бар аралық арқылы айналатын жетек электрқозғалтқышы бар тік ицлиндрикалық редуктор. Соңғы тісті жалғастырушы муфтаның шығыс білігі жүк арбасының жетекші жүріс доңғалақтарының білігімен байланысты. Тежегіш шкив редуктор білігіне немесе қозғалтқыш білігінің ұштарының бірінде құрастырылған.
Схема бойынша жүріп-тұру арқанды механизмінің шығыры көтергіш шығырға ұқсас, оның барабанына қарама-қарсы бағыттарда жүк арбасына өзінің басқа ұштары бекіткен тартқыш арқандар қоры бар. Слабинаны таңдау және арқанның қажетті алдын ала керілуін жасау үшін оның ұштарының бірінде қол бұрамалы Жүкарба түріндегі бұрандалы керу құрылғысы және т. б. қарастырылған.
Әдетте крандардың қозғалу механизмдері бір немесе екі доңғалақты жүріс арбасы түрінде орындалады. Жетек арбалары қозғалтқышпен жабдықталған, редукторлар арқылы айналмалы жүру дөңгелектері.
Соңғылары айналмалы біліктерде немесе қозғалмайтын біліктерде орнатылған. Бұл жағдайда олар тісті тәждер бар.
Крандарда Жүкті көтеру үшін немесе қосалқы мақсаттар үшін жинақы жүк көтергіш механизм болып табылатын электр тальдары қолданылады. Механизм аспалы моно-рельс жолдарымен қозғалатын екі немесе төрт доңғалақты арбаларға ілінген.
Козл крандарында ауыспалы тоқтың МО-Б клапандық электр магниттері немесе электрогидротолкательдердің көмегімен басқарылатын, серіппелі тұйықталумен екі доңғалақты тежегіш қолданылады.
Негізгі параметрлері
Жүк көтергіштіктен басқа, козлалық крандардың негізгі параметрлеріне: аралық, консольдің жұмыстық ұшуы, кран асты рельстері бастарының деңгейінен басып алу органның көтерілу биіктігі, сондай-ақ жұмыс қозғалысының жылдамдығы жатады. Жүкті консольден аралық бөлікке тасымалдау шарттарын анықтайтын мөлшерлердің де маңызы бар: екі жақты тіректері бар крандарда бұл тірек тіректері арасындағы қашықтық, едәуір шамада тірек базасына тәуелді, ал бір жақты тіректері бар крандарда — жүк аспасынан тірек тірегінің алдыңғы қырына дейінгі қашықтық. Крандардың кран жолдарымен тұрақты қозғалуы үшін белгілі бір (қалыпты 1: 5) қамтамасыз етілуі тиіс… 1:7) дөңгелек базаға ұшып өту қатынасы. Жүріс арбашаларының және кранның төменгі бөліктерінің ені жүк, көлік құралдары, құрылыстар мен жер үсті жабдықтары штабельдерінің кран асты жолдарына жақындаудың ықтимал шектерін анықтайды. Жүріс бөлігінің шығыңқы элементтерінің орналасу деңгейі де маңызды. Кранның жүріс дөңгелектеріне тік жүктемелер, кран асты жолдарын салуға және пайдалануға жұмсалатын шығыстарды Елеулі шамада анықтайтын, сондай-ақ козл крандарының негізгі параметрлерінің санына енгізілуі тиіс.
Темір жол және автомобиль көлігімен қызмет көрсетілетін қоймада ең көп таралған түрдегі объектіде ешкі кранын орнатудың типтік схемасы. L аралығы, әдетте, объектінің жоспарлау шарттарымен; қойманың қажетті сыйымдылығымен, темір-бетон бұйымдарын дайындауға арналған булау камераларының өлшемдерімен және т. б. анықталады.
Lк консольдерінің ұшуын аралықтағы және тіректердегі жылжымалы жүктемелерден сәттердің теңдігі жағдайына сүйене отырып қабылдаған жөн. Алайда ұшу жүкті қоймалауды және көлік құралдарына кедергісіз қауіпсіз қызмет көрсетуді қамтамасыз етуі тиіс.
Барлық жағдайларда, Мемкентехқадағалау ережелерінің [4] талаптарына сәйкес, Кранның шығыңқы бөліктері мен жер бетіндегі заттар немесе көлік құралдары арасындағы қашықтық жер деңгейінен 2,0 м биіктікте 700 мм — ден кем болмауы, ал 2 м-ден астам биіктікте-400 мм-ден кем болмауы тиіс. Консольдің ұшуы вагонның немесе рельссіз көлік құралының платформасының бүкіл енін жабу үшін жеткілікті болуы тиіс (2, 5.. 3, 3 м). Ірі өлшемді жүктерді, мысалы, салмағы 5 және 20 т темір жол контейнерлерін тиеу кезінде, егер ұшып шығу 150 болса, жиі жеткілікті болады… 250 мм кран асты рельсінің тіректерінен вагонның ортасына дейінгі арақашықтықтан артық болуы тиіс.
Әдетте темір жол вагондарына қызмет көрсету үшін 4, 2 ұшуы жеткілікті… 4, 5 м; ірі тоннажды контейнерлермен жұмыс істеу кезінде ең аз рұқсат етілген ұшып шығу 3, 4… 3, 6 м. консольдің ұшып шығуы болуы керек. 0,20… 0,30 ұшып өту. Консольдің ұшуын ұлғайтуды болдырмау ұсынылады, өйткені олардың майысуы күрт өседі, бұл көпірдің қосымша күшейтілуін талап етуі мүмкін. Сонымен қатар, жүк мұндай консольге шыққан кезде қарама-қарсы тіректің жүріс дөңгелектерінде қажетті ілінісу қорын қамтамасыз ету қиын болады [3].
Темір жол көлігімен жұмыс істеген кезде көтеру биіктігі кемінде 8 м құрауы тиіс; контейнерлерді шамадан тыс тиеу үшін пайдаланылатын крандарда оны 9 м дейін арттыру керек… 10 м көлік құралдарына қызмет көрсету үшін де, жүктерді штабельдеу үшін де жеткілікті болады. Кейде, мысалы, орман қоймаларының крандары үшін оны ең көп рұқсат етілген 16 м биіктігі бойынша қабылдайды.
Тіректердің тіректері арасындағы жарықтағы қашықтық ең жиі тасымалданатын жүктердің бұрылуынсыз және кранмен жұмыс істеуге арналған барлық түрдегі жүктердің бұрылуынсыз қозғалу мүмкіндігін қамтамасыз етуі тиіс.
Жүктің салмағына бұрылуы, жетекті бұрылыс құрылғысы болған кезде де артық тиеу циклінің ұзақтығын ұлғайтатынын ескеру қажет. Салмағы 5 т артық ұзын өлшемді жүктердің қолмен бұрылуы үшін кемінде екі адам қажет. Жүктердің темір жол платформаларының және әсіресе жартылай вагондардың үстінен бұрылуын болдырмау үшін тіреулер арасындағы қашықтық көлденең орналасқан жүктің қажетті биіктікте жылжуы үшін жеткілікті болуы тиіс. Еркін айналатын ілгекке ілінген жүк тіреуіш арқылы өту кезінде өздігінен жайылуы мүмкін. Сондықтан қарқынды пайдаланылатын крандар үшін тіреулер арасындағы қашықтықты жүктің ең үлкен мөлшеріне қарай (мысалы, пакеттің немесе контейнердің диагоналі) тағайындау қажет. Жүк пен тірек тіректерінің арасындағы саңылау кемінде 500 мм болуы тиіс.
Тәжірибе көрсеткендей, жүк көтергіштігі 3,2 крандар үшін… В = 6,5 доңғалақ базасында 5 т әмбебап тағайындау…7,5 м тірек арқылы жүкті кедергісіз тасымалдауды қамтамасыз ету мүмкін; жүк көтергіштігі үлкен крандарда бұл өлшем 9 болуы тиіс… 11 м.
В > Кезінде (1,2… 1,5) Н тіректер тіректері мен олардың көпірге жанасу тораптарының конструкциясы мен жұмыс шарттары күрделенеді. Сонымен қатар, тірек базасының ұлғаюымен кран асты жолдары ұзарады. Сондықтан бірқатар жағдайларда берілген биіктіктегі тіреулер арасындағы қашықтықты арттыру үшін оларды Г-тәрізді формада орындайды немесе көпірді қосымша көлденең кронштейндермен бекітеді.