Қазақ әдебиетінің тарихы жайында, оның түп-төркіні жайында не айтуға болар еді. Әдебиеттану ілімі күнделікті әдебиет үлгілерін ғана тәптіппен қоймай, ол сонымен бірге әдебиет құбылысының әргі-бергі тарихын кеңінен, терең зерттеуге тиіс. Қазақ әдебиетінің тарихын жеке бір дәуір аумағында ғана емес, коғамдық формациялар эволюциясымен тұтастыра зерттеу әдеби процестің қалыптасу, даму заңдылықтарын толық ашып береді. Демек, әдебиет, мәдениет тарихы халық […]
Category: Литература
Қарахандар тұсындағы әдебиет
Әдебиет — қоғам тарихы, адамзат тарихы. Қазақ мәдениетінің, әдебиетінің топырағы бір бастау арнасы -ежелгі түркі дәуіріндегі өркениет мұралары. Ол дәуірді қанша алыстатып, перделегенмен дүние жүзіне әйгілі түркітанушы ғалымдар, мамандар, қазақ зиялылары әркез тиісті дәрежеде көңіл қойып, зерттеп, тұтас бір рухани даму өзегін үзбей жалғастырып отырды. Көптеген зерттеу еңбектер жарық көрді. Бір кезде, «пантүркілік бағыт» деген […]
«Қорқыт ата» кітабы
Түркі елінің ішінде ең танымал есім әрине — Қорқыт ата. Уақыт өлшемі, кейінгі заман идеологиясы оның атын біржолата өшіре алмауына қарағанда, оның қоғамдағы орны ғана емес, рухани өмірдегі салмағы да кезінде аса жоғары болса керек. Көшпелі түріктер арасында Қорқыт есімінің күні кешеге дейін ауызша аңыз-әнгімелердің, тамылжыған күйлердің тақырыбы болып келуіне себепші жағдай оларда тәңірлік ұғым […]
Әлия Молдағұлова өмірбаяны
Әлия (Ылия) Нұрмұханбетқызы Молдағұлова (Сарқұлова болуға тиіс) Ақтөбе облысының Қобда ауданындағы Бұлақ ауылында 1925 жылғы маусымның 15-інде дүниеге келген. Елдің айтуынша, әкесі Нұрмұханбет — «үстем тап өкілі, бай баласы» делініп, қызыл үкіметтен қуғын, тобырдан түрткі көрген кісі. Қобданың НКВД-сының түрмесіне қамалып, әрең құтылған кездері болған. Беріде сол атақтан қорқып, коммунистер қатарына кірген деседі. Нұрмұханбет жаны […]
Құрманғазы Сағырбайұлы өмірбаяны
Ұлттык саз өнерінің жарық жұлдызы Құрманғазы Сағырбайұлы өмірбаяны, асқақ рухты күйлері бүткіл рухани өмірімізбен біте қайнасып, ажырамас бөлшегіне айналып кеткелі қашан! Қай кезден болсын үлкенді-кішілі сахналардағы қандай да бір концерт бағдарламаларын Құрман бабаның құдіретті күйлерінсіз көзге елестету де, көңілге тоқ санауда қиын.Ұлы күйші Құрманғазы Сағырбайұлы сарқылмас рухани мұрасы жанымызға қаншалықты жақын болса, оның қилы-қилы кезеңдегі күрескерлік […]
Шәкәрім Құдайбердіұлы өмірбаяны
Шәкәрім Құдайбердіұлы қазіргі Семей облысында 1858 жылы, 11 июль күні дүниеге келеді. Шәкәрімнің әкесі Құдайберді ерте қайтыс болады. Бұл кезде Шәкәрім Құдайбердіұлы жеті жаста еді. Алпауыт атасы Құнанбайдың тәрбиесіне алынған Шәкәрім жетімдік тауқыметін тартпаса да, әке қазасы жаны нәзік, көкірегі сезімді балаға оңай соқпағанға ұқсайды. Сол түста тебіренген балауса жүректен алғаш жоқтау, жыр өлең де көздің жасымен […]
Ыбырай Алтынсарин туралы мәлімет
Қазақ жерінде білім беру ісінің көшбасшысы ретінде белгілі ұлы ағартушы Ыбырай Алтынсин өмірбаяны мен шығармашылығы қазіргі кезеңге дейін әр қырынан ғылыми зерттеулердің нысанына айналған. Өткен XIX ғасырдың жетпісінші жылдарынан бастап-ақ Бүкілроссиялық география қоғамының Орынбор қаласындағы бөлімінің мәжілістерінде Ыбырай Алтынсарин мақалалары талқыланып, басылымдар беттерінде басуға рұқсат етіліп, «Оренбургский листок» «Айқап журналы», «Дала уәлияты» газеті беттерінде, кейінірек «Социалистік Қазақстан», […]
Мәлік Ғабдуллин өмірбаяны
Шәкіртінің Мәлік Ғабуллин өмірбаяны туралы берген мәліметі. Парасаты мол, пайымы терең, дарқан сөзді, жұмcақ мінезді Мәлік Ғабдуллин сынды қазақтың біртуар перзентінің алдын көргенім — мен үшін шексіз бақыт, тағдырымның маған жасаған ең үлкен сыйлықтарының бірі. Ұмытылмас сол бір студенттік шақтарда асыл аға қазақ халқының ауыз әдебиеті бойынша дәріс беріп, орыны бөлек сол сабақтар менің болашақ […]