Category: Философия

Ежелгі грек философиясының даму шыңы б.з. д. V-дің екінші жартысынан бастап IV ғ. соңына дейін шамамен келеді. Персами соғыстары Эллин әлемінің орталығына континентальды Грецияның қалалары айналуына алып келеді. Б.з. б. V ғ. екінші жартысында олардың арасында жетекші рөлді Афиндер жаулап алады, олар сонымен қатар барлық басты грек қалалары мен колонияларын біріктіретін теңіз Одағының гегемоны болады. […]

Платон Сократтың жалғыз шәкірті емес (бірақ оның үйірмесінің ең түпнұсқа ойшылы болса да), ол мұғалім қайтыс болғаннан кейін оның рухында философиялық ойлауды дамытқан. Сократ философиясының көрнекті ізбасары Ксенофонт (ОК.425— 354 б. з.). Диоген Лаэртский хабарлағандай, Ксенофонт пен Платон арасында белгілі бір бәсекелестік болды. Екеуі де Сократ тұлғасына қатысты еңбектер жазды. Өзінің өзіндік ойшылы болмаған Ксенофонт […]

Аристотель философиясы белгілі бір жалпылама ғана емес, логикалық қайта өңдеу және барлық бұрынғы грек философиясының аяқталуы деп айтуға болады. Аристотель б.з. д. 384 жылы Стагир қаласында (Македония) дүниеге келген. Оның әкесі Никомах Македония патшасы Аминт ІІ болды. Аристотель отбасында белгілі бір білім мен жаратылыстануға терең қызығушылық алды. 17 жасында Платон академиясы туралы молваның әсерімен ол […]

Аристотельдің жаны үш түрлі деңгейде: вегетативті — өсімдіктердің жаны (бұл жерде, шын мәнінде, өмірге белгілі бір қабілет туралы), сезімтал, жануарлардың жаны басым және адамға ғана тән ақылға қонымды.Аристотель ақылға қонымды жан-жақты сипаттайды. Қабылдау, яғни сезімге ие болу қабілеті, жанның төменгі сатысына тән, бірақ ойлау қабілеті ақылға қонымды жанның артықшылығы болып табылады. Оның көзқарасы бойынша, денеден […]

Эллиникалық кезең Ұлы Александрдың жорықтары басталғаннан бастап римдіктерді Египетке игеруге дейін созылды. Б. з. д. IV және III ғғ. сынуы грек еркін полистерінің дағдарысының шарықтау шегіне жеткен кезең болып табылады. Хэйронейдегі жеңіліс (б. з. д. 338) және жоғалған Ламиялық соғыс құрлықтық Грециядағы еркін саяси өмірдің аяқталуын білдіреді. Грек қалалары алдымен Македония билігіне, кейін бірте-бірте римдік […]

Б. з. б. IV ғ. соңында Грецияда 16 стоицизм қалыптасады, ол эллиникалық, сондай-ақ кейінірек римдік кезеңде ең көп таралған философиялық ағымдардың бірі болады. Оның негізін қалаушы Китиядан Зенон болды (336-264 б. д.). Афинада ол кейінгі философиямен (академиялық, сондай-ақ киника және мегарский мектептерінің философиясымен) танысып, б.з. д. шамамен 300 Ж. өз мектебін негіздейді.Диоген Лаэртский Зенон, шамасы, […]

Ежелгі Грецияның философиясы б. з. д. VI ғ. бастап дами бастаған ілімдер жиынтығы болып табылады. Әдетте ежелгі грек философиясының басы Фалес Милетскийдің есімімен (б.з. д. 625-547 жж.), соңы – Рим императоры Юстинианның Афинадағы философиялық мектептердің жабылуы туралы декретімен (б. з. 529 ж.) байланыстырады. Философиялық идеялардың бұл Мыңжылдық даму таңғажайып ортақтықты, табиғаттың, адам мен құдайлардың бірыңғай […]

Антикалық философияның дамуы — философиялық Таным пәні тарихи динамикасының маңызды кезеңі. Антикалық философия шеңберінде онтология және метафизика, гносеология және логика, антропология және психология, Тарих философиясы және эстетика, моральдық және саяси философия бөлінген.Антикалық философия (алдымен грек, содан кейін Рим) б. з. б. VI ғасырдан астам мыңжылдықты қамтиды. з. б. VI ғасырда ежелгі грек полистерінде (мемлекеттер-қалаларында) демократиялық […]