Өсімдіктің көбею жолдары

Өсімдіктердің ұрпақтар арқылы өзін-өзі қайталап, түрдің сақталып, өкілдерінің таралуын қамтамасыз ету қабілетін көбею деп атайды. Организмнің көбеюіне сыртқы ортаның әрқилы жағдайлары көп әсер етеді, сондықтан орта жағдайларын адамзат өзіне қолайлы және тиімді жағына қарай өзгертіп отыруына болады: зиянды өсімдіктердің көбею қарқынын бәсеңдетудің арқасында олардың тұқымын құрту әрекетін істейді де, ал пайдалы өсімдіктердің көбеюіне жағдайлар жасай […]

Read More

Өсімдік гормондары — фитогормондар

Кейбір өсуді реттеуші заттар организмнің өзінде түзіледі, сондықтан оларды фитогормондар дейді. Оларға ауксиндер, гиббереллиндер, цитокининдер, абсциз қышқылы (АБҚ) жатады. Өсу процесіне әсер ететін химиялық жасанды қосылыстарды өсуді реттеуші химиялық заттар деп атайды. Өсімдіктің өсуі кезіндегі клетканың созылу фазасы физологиялық активті қосылыстар — ауксиндер қатынасында өтеді. 1939 жылы Н.Г.Холодныйдың зерттеу жұмысының нәтижесінде колеоптиль ұшында өсуге өсер […]

Read More

Өсімдіктердің өсу физиологиясы

Өсу жөнінде жалпы түсінік. Өсу — өсімдік организміндегі тіршілік процесінің айқын бір бейнесі болып саналады. Өсу — өсімдіктегі барлық зат алмасу процесімен тығыз байланысты, жинақгаушы, нәтижелуші қызмет атқарады. Өсудің көптеген белгілері бар: 1. Өсімдіктің, яки жеке мүшелерінің ұлғаюы (көлемінің не болмаса бойының). 2. Мүшелердің санының көбеюі, артуы. 3. Клетка санының көбеюі, артуы. 4. Клетка көлемінің ұлғаюы. […]

Read More

Өсімдіктегі азотты заттардың алмасуы

Барлық химиялық элементтердің ішінде азоттың өсімдіктер өміріндегі маңызы күшті. Азоттың физиологиялық мәні оның барлық белокты заттардың құрамына кіретіндігіне байланысты. Протоплазманың құрылымының биокаталитикалық белсенділігі белокты заттарға тығыз байланысты. Оның себебі белок молекуласы клеткада кездесетін барлық ферменттердің негізі болады. Ферменттердің көпшілігі тек белоктан тұрады. Ал кейбір ферменттер белок негізінің белок емес топтармен қоспасынан түрады. Простетикалық топтар (белок […]

Read More

Жасыл өсімдіктің ғарыштық рөлі

Жер планетасындағы тіршіліктің негізін қалаушы жасыл өсімдіктер дүниесі десек қателеспейміз. Екінші сөзбен айтқанда, жердегі тірі организм атаулыға өмір беріп тұрған осы жасыл өсімдіктер әлемі екен. Өсімдіктер планетамыздың кез келген жерлеріне таралған, ол тіршілік үшін аса маңызды рөл атқарады. Жоғарыда көрсетілгендей өсімдіктер дүниесінің басты ерекшеліктерінің бірі — олар өзінің өсу мен даму барысында органикалық заттар түзе алады […]

Read More

Өсімдікте пигменттердің құрылуы

К. А. Тимирязев қараңғыда өскен этиолданған өскіндерде сары пигменттерден басқа қасиеті жағынан хлорофиллге өте ұқсас пигмент бар екендігін ашқан. Н. А. Монтеверденің бақылауынша, қысқа уақыт ішінде /1 минут/ жарық түсіргеннің өзінде бұл пигменттің спектрдегі сәулелерді сіңіру салалары хлорофиллмен бірдей болған. Бұл жағдай жарық жоқ кезде де жоғарғы дәрежелі өсімдіктердің клеткаларында хлорофиллге жақын, жарық түскенде хлорофиллге айналатын қосылыс […]

Read More

Өсімдіктің қоректену түрлері

Өсімдік негізінде екі жолмен қоректенеді: 1. Гетеротрофты — дайын органикалық затпен қоректену /паразитті өсімдіктер — сұңғыла, cuscuta, сапрофитты және облигатты өсімдіктер — саңырауқұлақ түрлері. Гетеротрофтарға бактериялардың хемо және фото-синтетикалық түрлерінен басқаларының көпшілігі кіреді. Жоғарыдағыдай гетеротрофты және автотрофты қоректенетін организмдер деп бөлудің өзі салыстырмалы болады. Себебі, белгілі бір жағдайларда органикалық заттармен қоректенуге тек гетеротрофтар ғана емес, сондай-ақ […]

Read More