Өндірісті экологияландыру және оның технологиялары

Енді төменде қарастырылатын кәсіпорындардың қайсысын алсақ та олардың өндірістік үдерісте шығаратын тасталымдары мен қалдықтары бар, ал олар болған жерде қоршаған ортаны ластау міндетті түрде орын алады. Сондықтан қоршаған ортаға түсетін экологиялық ауыртпалықты азайту үшін өнеркәсіп орындарын және онда жүретін үдерістерді экологияландыру қажет. 2003 жылы Қазақстан Президенті Нұрсұлтан Назарбаев «2004-2015 жылдарға Қазақстан Республикасының экологиялық қауіпсіздік тұжырымдамаларына» […]

Read More

Жер ресурстарына антропогендік әсер

Жердің топырақ қабаты Жер биосферасының маңызды компоненті болып табылады. Осы топырақ қабықшасы биосферада болып жатқан көптеген үдерістерді анықтайды. Топырақтың ең маңызды мәні органикалық затта, әр түрлі химиялық элементтерде, сондай-ақ энергияны жинақтауында жатыр. Топырақ қабығы әр түрлі ластаушыларды биологиялық жұтқыш, ыдыратушы және нейтралдаушы функцияларын орындайды. Егер биосфераның бұл буыны бұзылатын болса, онда оның қалыптасқан функциясы қайтарымсыз түрде […]

Read More

Шаруашылық қызметтің су ресурстары жағдайына әсері

Биосфера мен адам өмірі су қолдануға негізделген. Адамзат гидросфераға әр түрлі қысым көрсете отырып үнемі су пайдалануын жоғарылатуға тырысады. Гидросфераның суы бүкіл Жер шары массасының 0,03%-ын және жер қыртысы массасының 8%-ын құрайды. Бүкіл Жер шары суының басым бөлігі мұхиттардың (98%) үлесіне келеді. Жер шары бетінің 71%-ын мұхиттар мен теңіздер алып жатыр, олардың ауданы 361,2 млн […]

Read More

Түтін және фотохимиялық тұман

Ауадағы реакциялардың жедел жүруіне OH — радикалының маңызы зор. Химиялық әрекеттесу сутегі атомын бөліп, кейінгі реакциялар оттегі мен азот оксидінің қатысуымен жүретіндіктен, атмосферада жүретін негізгі химиялық үдеріс — тотығу. Ал оттегінің ең көп бөлігі атмосферада, сондықтан атмосферадағы микрокомпонентті газдар реакция нәтижесінде тотығады. Газдар арасында көңіл бөлетін үдеріс — олардың еруі салда-рынан жауын тамшыларының қышқылдануы. Азот […]

Read More

Адам қызметі нәтижесінде климаттың өзгеруі

Өткен ғасырдың екінші жартысынан климаттың өзгеруін көптеген ғалымдар атмосферада «парник газдары» деп аталатын — көмір диоксиді (С02), метан (СН4), хлорфторкөміртектері (фреондар), озон (03), азот оксидтерінің жинақталуымен байланыстырады. Парник газдары, әсіресе С02 жер бетінен ұзын толқынды жылу сәулелерінің өтуіне кедергі болады. Г. Хефлингтің (1990) ойынша парник газдарымен қаныққан атмосфера жылыжай шатыры тәріздес болады. Ол ішке Күн […]

Read More

Атмосфераны негізгі ластаушы көздер

Атмосфераның негізгі ластануы түсті металлургия, жылу энергетикасы, қара металлургия, мұнай-газ кешені кәсіпорындары мен көлік шығарындыларымен байланысты. Өнеркәсібі дамыган батыс елдерінде атмосфералық ауаны ластауда әр түрлі шаруашылық салаларының рөлі әрқалай. Мысалы АҚШ, Ұлыбритания және Германияда шығарылып тасталған улы заттардың негізгі мөлшері автокөлік (50-60%) үлесіне, ал небәрі 16-20%-ы ғана жылу энергетикасы үлесіне келеді. Атмосфералық ауаның ластануы халық […]

Read More

Табиғат ресурстары және табиғатты тиімді пайдалану

Бүгінгі күні жаһандық экологиялық саясат жоқ, бірақ жаһандық экологиялық проблемалар айқындалды, соның маңыздыларының бірі — табиғатты тиімді пайдалануға көшу. Адамның табигатпен әрекеті оның өзгеруіне әкелді. Табиғаттағы антропогендік өзгеріс адам үшін оң сипат береді: ауыл шаруашылығы, өнеркәсіп дамиды, қалалар салынып көркейеді, ландшафттар жақсарады. Бірақ антропогендік әсер қоршаған орта үшін жағымсыз салдар әкеледі. Жағымсыз салдар қоғамның, ғылыми-техникалық […]

Read More

Экологиялық дағдарыс, себептері және салдары

Экологиялық тәуекел тұжырымдамасы экологиялық дағдарыс түсінігімен тығыз байланысты. Оны жасау экологияның дағдарысты жағдайының себептерін ашу, белгілерін тауып, алдын алу, оны жеңудің жолдарын қарастыру қажеттілігімен байланысты. Биосфера эволюциясы негізгі келесі этаптардан тұрады: — биотикалық айналыммен алғашқы биосфераның пайда болуы; — биогенез периоды — нағыз биологиялық заңдылықтар бойынша көпжасушалы ағзалар құрылымының күрделенуі; — ноогенез периоды — биосфераның […]

Read More